Het personeelstekort bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) is dusdanig groot en structureel dat gevangenisstraffen uitgesteld moeten worden. Dat schrijft demissionair minister Weerwind (Rechtsbescherming) aan de Tweede Kamer.
Op dit moment is er volgens de minister sprake van zodanige krapte in de beschikbare celcapaciteit dat er onvoldoende capaciteit is om alle gedetineerden te plaatsen. De verwachting is dat de druk de komende periode verder toeneemt. Er zijn dan ook per direct maatregelen nodig.
Bezetting
Volgens Weerwind is er nog wel fysieke celcapaciteit beschikbaar, maar kan deze door een structureel tekort aan personeel niet volledig worden ingezet. DJI kampt al langere tijd met een groot aantal vacatures, een hoog ziekteverzuim en een forse uitstroom onder het personeel. Naast het personeelstekort loopt de bezetting van gevangenissen sinds juni gestaag op.
Weerwind: “Daar waar het de afgelopen periode nog mogelijk bleek om in de vraag te voorzien, is dat de afgelopen weken niet meer op alle dagen mogelijk gebleken. Concreet betekent dit dat arrestanten in sommige gevallen langer in arrestantencomplexen van de politie blijven. De verwachting is dat de vraag naar detentiecapaciteit verder toeneemt. Ook heeft DJI te maken met grootschalige renovaties van vastgoed.”
Het tekort aan detentieplaatsen wordt ook veroorzaakt doordat de capaciteit wordt gebruikt voor andere doelgroepen. Door plaatsgebrek in de tbs verblijven inmiddels ongeveer 150 tbs-gestelden als passant in gevangenissen waar zij wachten op een plek in een Forensische Psychiatrisch Centrum (FPC). Verder drukt het plaatsgebrek bij de Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI’s) op de capaciteit.
Maatregelen
De minister wil op korte termijn meerdere maatregelen treffen. Zo worden per 6 december tijdelijk geen volwassen mannen meer opgeroepen die de tenuitvoerlegging van hun straf op dit moment in vrijheid afwachten, de zogenaamde zelfmelders. Deze maatregel geldt ook voor reeds opgeroepen zelfmelders. Hierdoor vermindert de druk op de beschikbare capaciteit per direct. Weerwind: “Vanzelfsprekend dienen deze straffen op een later moment alsnog ten uitvoer te worden gelegd.”
In overleg met OM, politie en het CJIB wordt onderzocht hoe de instroom van arrestanten bij DJI kan worden beperkt. Zo zouden vervangende taakstraffen of korte vrijheidsbenemende straffen kunnen worden uitgesteld of wordt gekeken naar alternatieve straffen.
Elektronische monitoring
Voor gedetineerden met een straf tussen zes maanden en een jaar kan tijdens het laatste deel van de straf een penitentiair programma worden aangeboden, met de mogelijkheid van elektronisch toezicht. Bij verleend verlof kan eveneens met elektronische monitoring worden toegezien waar iemand zich bevindt. De minister werkt een voorstel uit waarbij gedetineerden met een kortere straf – tussen de twee weken en een jaar – een deel van hun straf onder elektronisch toezicht met voorwaarden aan hun dagprogramma kunnen uitzitten.
Voor deze maatregel komen alleen gedetineerden in aanmerking die goed gedrag vertonen en waarbij de risico’s kunnen worden beperkt. Daarnaast dienen de belangen van slachtoffers goed geborgd te zijn.
